Методическая IT-копилка

Организация работы школьного пресс-центра посредством масс-медийных интернет-технологий

Данилевич Елена Леонидовна,

 заместитель директора по воспитательной работе

Деятельность пресс-центра ГУО «Старобинская средняя школа Солигорского района»

С целью включения учащихся в процесс соуправления учреждением образования, развития их инициативы и лидерских качеств, повышения информационной культуры в Старобинской средней школе организована работа пресс-центра.

Формирование структуры пресс-центра началось с организации работы клуба юных журналистов «Узлёт» в 2002 году. Программа занятий клуба предусматривает знакомство учащихся с основами журналистики, правилами написания публицистических материалов, особенностями профессии журналист, таким образом способствуя развитию творческих способностей и формированию профессионального интереса школьников. В 2004 году силами членов клуба стала издаваться  школьная газета «Без назвы».

В 2012 году был запущен Интернет-проект «Круг семьи», кроме того, члены редколлегии включились в работу над веб-сайтом «Православные святыни Солигорщины», в 2013 году увидел свет первый номер газеты на английском языке «Rainbow» («Радуга»). Наличие нескольких средств массовой информации в учреждении образования, которые наиболее полно отражают жизнь школы и координируются одной редакционной коллегией, позволило говорить о деятельности пресс-центра.

Целью школьного пресс-центра является создание условий для реализации права учащихся на управление учреждением образования, развития творческих способностей учащихся, воспитания информационной культуры, формирования активной жизненной позиции учащихся, взаимодействия сообщества детей и взрослых для создания школьных СМИ.

Заявленная цель реализуется в следующих задачах:

•        освещать  основные  новости  жизни  школы;

•        изучать общественное мнение по вопросам жизнедеятельности школы;

•        доносить до сведения общественности мнения всех субъектов образовательного процесса по вопросам организации основных направлений деятельности учреждения образования;

•        проводить заочные интеллектуальные и творческие конкурсы;

•        обеспечивать информационное сопровождение воспитательного процесса, размещая материалы информационного, познавательного, пропагандистского, агитационного, развлекательного характера;

•        предоставлять возможность реализации профессиональных интересов учащихся, желающих в будущем получить профессии журналиста, фотокорреспондента  и др.;

•        формировать у сотрудничающих с пресс-центром учащихся начальные навыки ведения интервью, создания журналистских материалов разных жанров, коммуникативную культуру и компетенции;

•        способствовать развитию литературных и творческих способностей учащихся.

Для достижения указанных задач пресс-центр школы осуществляет следующие виды деятельности:

•        сбор и обработка информации, подготовка материалов к печати;

•        компьютерная верстка (компьютерный набор, макетирование полос, фотомонтаж);

•        тиражирование газеты (распечатка на принтере нужного количества экземпляров);

•        размещение материалов на веб-сайтах пресс-центра.

В основу реализации создания школьного пресс-центра положена теория позитивного развития молодежи. В рамках этой теории молодые люди рассматриваются как потенциал общества, который нужно не только наращивать, но и использовать уже сейчас. Молодёжь может предложить свое видение мира, энергию и способности для решения существующих общественно важных проблем. Согласно теории позитивного развития, необходимо концентрироваться не на профилактике негативных явлений, а на развитии позитивных возможностей и сильных сторон молодых людей, которые обеспечивают их успешность. Так, благодаря привлечению к работе в социально направленных проектах, в том числе в работе пресс-центра школы, формируются жизненные навыки молодых людей, что, в свою очередь, снижает вероятность возникновения поведенческих проблем.

Школьная газета «Без назвы» - печатная структурная единица пресс-центра

Итак, первым средством массовой информации Старобинской средней школы стала школьная газета «Без назвы». Редколлегия школьной газеты состоит из группы юных корреспондентов, «костяк» которой составляют учащиеся 8-10 классов. Все редакционные должности распределены по желанию учащихся и в соответствии с  их способностями и склонностями к той или иной работе.

«Без назвы» освещает школьную жизнь, и каждый ученик, который уже умеет читать, в курсе основных новостей школы и чувствует себя в центре событий. 

Сам процесс выпуска школьной газеты, отбор статей, заметок, иллюстраций помогает раскрыть творческий потенциал учащихся, делать их выбор осознанным. Ребята на практике пробуют себя в роли журналиста, фотографа, дизайнера, ответственного секретаря, редактора и верстальщика, осваивают компьютерные программы «Adobe Photoshop CS», «InDesign C6», работают на сканере и с цифровым фотоаппаратом. К тому же они в процессе творческой работы имеют возможность улучшить свои знания языка и культуру речи.

Каждая школа представляет собой маленькое государство со своими законами, традициями и течением жизни. Каждое такое государство по-своему уникально. Основная задача редакции – уметь рассказать об этой жизни так, чтобы газета заинтересовала и учеников, и учителей, и родителей.

Материалы для нашей газеты выбираются в соответствии с их значимостью в системе воспитательной работы школы и с учетом интересов журналистов. Т.е. учащиеся привыкают делать выбор, принимать решения, от которых зависит качество и воспитательное значение газеты. Материалы распределяются по рубрикам в соответствии с содержанием. В газете действуют рубрики «Што новенькага?», «Шосты дзень», «Асоба нумара», «Актуальнае пытанне», «Школьны калейдаскоп», «Здаровы лад жыцця», «Нашы таленты», «Карысны інтэрнэт», «Напрыканцы», «Вандроўнік» и другие. Периодически отводятся странички для советов школьного психолога и фельдшера, рубрики «Даведнік абітурыента», материалы которой имеют профориентационную направленность.

Гостями нашей постоянной рубрики «Асоба нумара» уже были самые активные учителя и ученики нашей школы, а также библиотекарь, повар, техработнк. Это руководитель театральной студии, творческий педагог Руденко Людмила Романовна; педагоги Нина Владимировна Дубик и Мария Владимировна Дворак, библиотекарь Ираида Васильевна Бондарева, техработник Надежда Григорьевна Левкович, победители республиканских олимпиад Кононович Елена и Решетняк Александр; участники областной научно-практической конференции Данилевич Ольга и Романович Алеся, победитель многих республиканских и международных конкурсах Дарья Залесская; ученик 10 класса Возяков Илья, у которого множество самых разных увлечений. Постоянно в центре внимания деятельность детских общественных организаций – БРПО и БРСМ. Мы пишем о встречах с ветеранами, субботниках, благотворительных акциях, интересных поездках, об участии наших ребят в олимпиадах, различных конкурсах, научно-практических конференциях.

Уже стало традицией готовить спецвыпуски к  вечеру встречи с выпускниками. С увлечением подбираем фотографии, находим выпускников-юбиляров разных лет, узнаем, как сложилась их жизнь, чего они достигли, чем жили в школьные годы. Такая своеобразная исследовательская работа воспитывает у ребят уважение к традициям своего учебного заведения, гордость за него, желание сделать свою общественную жизнь более активной и интересной, чтобы через много лет с такой же теплотой вспоминать свое детство и юность. А выпускники, которые приходят на вечер, с удовольствием читают воспоминания своих одноклассников или учителей, рассматривают свои школьные фотографии и окунаются в те годы, когда были учениками.

 Кроме того, мы  стараемся не ограничиваться только школьными делами. Мы живем на территории поселка  и, конечно же, должны  знать, чем живет Старобин. Это также способствует воспитанию гражданственности и патриотизма. Именно поэтому у нас вышли специальные номера о Солигорской  автобазе, о Старобинском торфобрикетном заводе, где мы в доступной форме постарались рассказать учащимся о предприятиях, где работают их родители. Много нового узнали не только читатели нашей газеты, но и корреспонденты, которые побывали на предприятиях, побеседовали со специалистами, увидели производство изнутри. Также героями наших заметок и очерков становились земляки, чья жизнь может быть примером трудолюбия, любви к своей родине для подрастающего поколения - Русакович Михаил Анисимович, Русина Александра Константиновна, Тамило Александр Кузьмич.

«Скорп#ион» - сайт школьного пресс-центра 

Поскольку газета выходит один раз в месяц, некоторые события к моменту выпуска утрачивают свою актуальность. В связи с этим было решено создать сайт пресс-центра, который способен реагировать на события более оперативно. Информационные и аналитические материалы для сайтов готовятся и публикуются в режиме максимальной актуальности, «по горячим следам» и быстро достигают адресата. При этом Интернет-сайт не имеет ограничений по объему и времени показа и может предоставить свежую информацию в полном объеме в любое время. Интернет позволяет накапливать и хранить информацию, создавать архивы любой глубины. Все это стимулируют активность деятельности учащихся участников проекта и повышают их ответственность за подготовленный к публикации материал.

Во-вторых, интерактивные возможности Интернет-ресурса позволяют вступить в диалог с читателем, который всегда может обсудить новость на форуме или высказать свое мнение в комментариях к материалу.

Таким образом, в сентябре 2015 года начал работу сайт школьного пресс-центра - «Скорп#ион» (http://skorp.ucoz.org/)  Основные новости школы, отражающиеся в любом школьном СМИ аккумулируются на сайте «Скорп#ион», с которого есть выход на другие школьные сайты: «Круг семьи», «Православные святыни Солигорщины», «Будь профи!», официальный сайт учреждения образования. Здесь же размещены номера газет «Без назвы» и «Rainbow».

На главной странице размещаются новости школы, новости пресс-центра, не так давно включена рубрика «Без назвы» в лицах, которая знакомит гостей  сайта с учащимися, в разное время участвовавшими в создании газеты. Причем основой станут впечатления самих героев рубрики. Чем стала газета для них? Чему научила? Пригодился ли опыт работы в газете в будущем? Ответы на эти вопросы помогут более полно рассказать о газете и ее создателях.

Краткая история газеты предложена гостям сайта и в разделе «О нас». Есть фотоальбомы, информация о победах в журналистских конкурсах.

Одна из страниц сайта – проект «Вместе творим Беларусь», где размещаются заметки членов пресс-центра о путешествиях по памятным местам Беларуси. Для общения с читателями, обмена мнениями ведутся блоги: блог главного редактора и блог учащейся Елизаветы Варавы  «Поболтай со мной».

Интернет-проект «Круг семьи»

Интернет-проект «Круг семьи» (http://sol-family.ucoz.org/) был начат с целью создания условий для формирования у учащихся семейных ценностей, ответственного отношения к семье, материнству и отцовству, воспитанию гражданственности, патриотизма на основе христианских духовно-нравственных традиций.

Ведущая идея Интернет-проекта «Круг семьи» заключается в том, что учащиеся, работая в режиме творческого диалога с педагогами и родителями (законными представителями), сами создают социально значимый продукт, осознавая собственную ответственность за качество представляемого контента, влияя тем самым на формирование общественного мнения, в результате чего запускается процесс самовоспитания, саморазвития, самоформирования семейных ценностей.

В основе проекта лежит Интернет-модель редакционного процесса: первичной площадкой является сайт, материалы которого потом могут использоваться и в печатной версии. Или наоборот, информация из газеты размещается на Интернет-ресурсе, но при этом расширяется и пополняется комментариями, видео, фото, ссылками на похожие публикации на этом сайте или внешними ссылками. Участники проекта действуют в роли «универсальных журналистов», которые готовят информацию –  текстовую, видео, фото, – но не участвует в размещении и оформлении информации. Этим занимаются администраторы сайта. Понятно, что такой журналист должен владеть всеми возможными сегодня Интернет-технологиями. Именно поэтому реализация Интернет-проекта предполагает применение широкого спектра методов и технологий: исследовательских, поисковых, проектных, моделирования, творческих, работы с масс-медийной информацией (написание, редактирование, корректирование, верстка), Интернет-технологий поиска, обработки и распространения информации.

Большинство материалов сайта подготовлены учащимися: истории их семей, семейные традиции, размышления, исследования, эссе, стихи и проза, фотографии. Содержание проекта составляют материалы по следующим направлениям:

• Опросы по проблемам семейных ценностей и их результаты, проведенные и обработанные учащимися;
• Святые покровители семьи;
• История моей семьи в истории моей страны;
• Семейные святыни и традиции, семейные иконы;
• Спортивная семья (спортивные семейные мероприятия);
• Животные – члены семьи;
• Our Family (работы детей на английском языке);
• Эссеистика и исследования (эссе и результаты исследовательских работ учеников по данному направлению);
• Рисунки «Моя семья»;
• Семейные династии;
• Многодетные, приемные и опекунские семьи;
• Любимые (памятные) места моей семьи в Беларуси;
• Семьи погибших и репрессированных священников Солигорского благочиния Минской епархии;
• Поэзия и проза (художественные произведения учащихся);
• Подумаем и поиграем (викторины, ребусы, кроссворды и т.д.);
• Фотогалерея;
• Видеотека.

Реализация проекта отражается в газетах «Без назвы», методическом бюллетене «Лаборатория учителя».

Одна из ведущих рубрик проекта – «История моей семьи».  Здесь размещены материалы о семьях учащихся, их истории, традициях, семейных святынях, написанные самими детьми, порой в творческом диалоге с родителями. Рубрика «Размышления и думы» чрезвычайно важна тем, что дает возможность взрослым, родителям и учителям делиться своим жизненным опытом о том, как им удалось создать дружную, крепкую семью. Дети и взрослые, участники проекта рассказывают о традициях и святынях в их семьях: о воевавших в Великую Отечественную войну дедушках и бабушках, о семейных иконах, о своих маленьких, но очень важных радостях. Авторы нашего сайта проводят научные исследования, проблематика которых лежит в области семейных традиций и ценностей. По материалам их исследований публикуются научно-популярные статьи и эссе.

Важно, чтобы семья была здоровой, для этого хороши семейные спортивные занятия. Семейному спорту посвящена рубрика «Спортивная семья». Учащиеся рассказывают о своих семьях и на английском языке, чтобы их услышали, прочитали, поняли и зарубежные посетители сайта. Для этого создана специальная рубрика «Our Family».

Особое место заняли работы, посвященные 70-летию Освобождения Беларуси от немецко-фашистских захватчиков, которые размещаются в рубрике «Вахта памяти». Это поисково-исследовательская работа «Боевой и трудовой путь рядового истории Томило Александра Кузьмича» (диплом лауреатов 1 степени Международного конкурса  «Открываю  мир»),  работы «Великая Отечественная война в судьбе моей семьи», сценарий мероприятия «С памятью в сердце» (3 место по итогам районного конкурса «Здравствуй, мир!»), материалы по итогам экспедиции «Наши ветераны – гордость школы (об учителях школы Петрашко В.С., Русиной А.К.), рассказы учащихся о своих родных, прошедших дорогами войны.

В 2015 году открыта новая рубрика – «Фоторепортажи из прошлого»

В специальном модуле «Методическая копилка» размещены доступные для свободного скачивания презентации, сценарии праздников, мероприятий, посвященных семейным праздникам, памятки для родителей и детей, материалы специальных проектов, направленных на формирование рыцарского отношения к женщине, уважения к старшим, идеала крепкой семьи.

Следует отметить, что стремление к размещению материалов на сайте возникает не только у учащихся с высоким уровнем обученности. В роли журналиста может выступить любой ученик школы, даже не самый успешный в учебной деятельности.

 Есть материалы, подготовленные учащимися ОПФР, учащимися, обучающимися на дому. Учащийся Хохлов Иван обучается на дому, а для таких ребят вопрос социализации всегда стоит остро. Размещение на страницах сайта работ Ивана о его семье, поздравительных писем маме, бабушке, учащимся школы с календарными праздниками стало для Ивана настоящим открытием. Участие в работе сайта дает неоспоримую возможность для самореализации, самоутверждения, раскрытия творческих способностей всех учащихся.

Воспитательный потенциал сайта становится более сильным еще и потому, что, обращаясь к материалам сайта, воспитываются не только дети, но и их родителя, бабушки, дедушки, друзья, родственники и просто все посетители сайта.

Ребята и их родители очень гордятся этим. Число просмотров некоторых материалов достигает 300 и более. Материалы, расположенные на сайте, помогают учащимся не только раскрывать свои творческие способности, но и способствуют самореализации, самоутверждению. Нравственные понятия оказываются не просто заученными, а глубоко осмысленными и превращенными в моральные убеждения.

А с недавнего времени в проект включились ребята из 37 школы города Ярославля, они очень активно пополняют сайт.      

Результативность деятельности пресс-центра в ГУО «Старобинская средняя школа Солигорского района»

Каждый год пресс-центр пополняется шестью – восемью учащимися. За время деятельности редколлегий уже выпустились из стен школы 56 корреспондентов, 11 из них связали свою профессиональную деятельность с журналистикой, литературным редактированием, фотографией, филологией, историей и краеведением.

С 2010 года газета становится победителем и призером республиканских конкурсов школьных СМИ «Проба пера» и «Свежий ветер». В нашем активе более 20 дипломов, из них шесть дипломов 1 степени.  Проект «Круг семьи» - победитель республиканских конкурсов «Мая сям’я – мой гонар» и «Проба пера» в 2014 году.

Жюри различных конкурсов школьных СМИ, в которых редакция пресс-центра принимает участие, отмечают такие сильные стороны школьных СМИ, как содержательность и наличие постоянной рубрикации, высокий уровень компьютерной верстки газеты, качество иллюстраций и актуальность выбранных тем для статей.

Опыт работы по использованию школьной газеты в гражданско-патриотическом воспитании школьников представлен на 16 республиканской выставке учебно-методических материалов. Работа заняла 1 место и на областном, и на республиканском уровне. Как следствие – представление газеты на областном экологическом форуме и на августовской конференции педагогов Солигорского района в 2015 году.

Юные корреспонденты нашей школы уже на протяжении 7 лет становятся участниками специализированной журналистской смены «Зубрятский корпункт» («Пресс-инфо») в НДОЦ «Зубренок», имеют многочисленные дипломы и благодарности за активное участие в работе смены. А с 22 февраля по 14 марта 2017 года 9 наших ребят получили возможность проявить свои журналистские способности во время работы 3 пресс-отряда в «Зубренке». Отряд осуществлял информационное сопровождение смены: ребята записывали теле-и радиоэфиры, писали статьи, готовили фоторепортажи. Приятно, что все 9 учащихся нашей школы привезли из «Зубренка» благодарности «за трудолюбие, творчество и ответственное отношение к своим обязанностям», а Гарбач Валерия, Долматович Александра и Залесская Дарья получили еще и дипломы за победы в различных конкурсах.

Уже давно замечено, что самые активные юные журналисты хорошо учатся, участвуют в олимпиадах, конкурсах исследовательских работ, разнообразных творческих конкурсах.

5 учащихся нашей школы стали стипендиатами фонда Президента Республики Беларусь по поддержке талантливой молодежи. Все они были корреспондентами школьной газеты, участвовали в создании сайта пресс-центра.

         Материалы наших корреспондентов опубликованы на страницах районных и республиканских газет «Шахтер», «Лидер-пресс», «Переходный возраст», «Раніца», «Белорусская лесная газета».

Сегодня опыт, приобретенный нашими учащимися во время работы в составе редакции, во время специализированных смен в Зубренке, позволяет им двигаться дальше. Накануне каникул ребята записали свой первый радиоэфир, второй выпуск запланирован на первый день новой четверти.

З вопыту работы па выкарыстанні школьнай газеты ў грамадзянска-патрыятычным выхаванні школьнікаў

Уводзіны

Выхаванне грамадзянскасці і патрыятызму – адзін з галоўных накірункаў сучаснай сістэмы адукацыі, падмурак для фарміравання ідэалагічнага фундаменту грамадства. Найбольш значнымі задачамі выхавання асобы з’яўляюцца фарміраванне патрыятызму і грамадзянскасці, заснаваных на любові да сваёй зямлі, народа, мовы, павазе да гісторыі сваёй Айчыны, нацыянальнай культуры, традыцый, звычаяў.

На жаль, у апошнія дзесяцігоддзі на першы план выходзіць матэрыяльны дабрабыт, у моладзі фарміруюцца спажывецкія адносіны да жыцця. Магчыма, прычына ў недастатковай прывязанасці моладзі да родных мясцін, у страце сувязі з продкамі, няведанні сваіх каранёў, гістарычнага мінулага сваёй краіны, сваёй сям’і.

Таму важную ролю ў грамадзянска-патрыятычным выхаванні вучняў адыгрывае выкарыстанне ў рабоце школы краязнаўчага матэрыялу, бо «толькі вяртанне да сваіх вытокаў праз зварот да гісторыі свайго роду, сваёй маленькай радзімы, яе традыцый і спадчыны  здольнае абудзіць пачуццё прыналежнасці да роднай зямлі і нацыянальнай еднасці, выклікаць вялікую стваральную энергію» [1, с.17]. Акрамя таго, пазнанне Радзімы адбываецца падчас экскурсій гістарычнага і культурнага характару, турыстычных паходаў па родным краі. Важнае значэнне мае таксама выхаванне школьнікаў на гераічных падзеях Вялікай Айчыннай вайны, далучэнне іх да пошукавай і даследчай дзейнасці.

У многіх школах праводзіцца шмат мерапрыемстваў, накіраваных на выхаванне патрыятычных і грамадзянскіх якасцей асобы, але не заўсёды яны дасягаюць мэты. Вынікаў можна дасягнуць толькі тады, калі работа праводзіцца ў сістэме, рознабакова, з выкарыстаннем сучасных формаў і сродкаў.

Адным з сучасных сродкаў грамадзянска-патрыятычнага выхавання, на наш погляд, з’яўляецца школьная газета, якая аб’ядноўвае вучняў, што цікавяцца журналістыкай. Не абавязкова гэта стане іх прафесійным інтарэсам, але праца па пошуку і афармленні матэрыялу, зносіны з людзьмі падчас інтэрв’ю і гутарак, пастаянная цікавасць да таго, чым жыве школа, пасёлак, краіна, безумоўна, спрыяюць выхаванню грамадзяніна і патрыёта. З другога боку, сама газета – гэта таксама сродак выхавання. Калі газета спланавана граматна, яна і будзе адлюстроўваць усю сістэму выхаваўчай работы ў школе. Ад таго, якія матэрыялы змешчаны на яе старонках, як яны напісаны, залежыць ступень яе ўздзеяння на чытача, яе выхаваўчы эфект.

Мэта дадзенай работы – абагульніць вопыт работы  па выкарыстанні школьнай газеты ў грамадзянска-патрыятычным  выхаванні школьнікаў.

Раздзел 1. Месца школьнай газеты ў сістэме грамадзянска-патрыятычнага выхавання школьнікаў

 Дзейсным сродкам грамадзянска-патрыятычнага выхавання навучэнцаў у ДУА «Старобінская сярэдняя школа Салігорскага раёна» з’яўляецца школьная газета «Без назвы», якая выдаецца членамі клуба юных журналістаў «Узлёт».

 У апошні час шматлікія газеты, часопісы, тэлеперадачы, а таксама інтэрнэт-сайты даюць нам магчымасць паглынаць вялікую колькасць інфармацыі. Аднак не заўсёды гэта інфармацыя можа спрыяць выхаванню высокіх маральных якасцей чалавека і грамадзяніна. Важна навучыцца выбіраць галоўнае, істотнае ў агульнай плыні інфармацыі. Школьная газета знаходзіцца найбольш блізка да вучняў, адлюстроўвае падзеі, што адбываюцца ў школе, у пасёлку, у раёне, асвятляе інтарэсы і захапленні саміх чытачоў, а таму выклікае цікавасць. Такім чынам, школьнае выданне садзейнічае пашырэнню кругагляду вучняў, развіццю асобы ў такі важны перыяд жыцця, як дзяцінства і юнацтва, выхаванню грамадзянскіх і патрыятычных пачуццяў. Акрамя таго, газета дапамагае прасачыць за тымі зменамі, што адбываюцца ў грамадстве; фарміруе ўменне атрымліваць і крытычна асэнсоўваць сацыяльную інфармацыю; садзейнічае ўключэнню школьнікаў у сацыяльна-значныя дзеянні і акцыі, у выніку якіх узнікае пачуццё далучанасці да лёсу і спраў роднай школы, пасёлка, краіны. Нашы карэспандэнты не проста назіральнікі, часцей за ўсё яны самыя актыўныя ўдзельнікі тых мерапрыемстваў, пра якія пішуць.

У аснове працы па стварэнні школьнага выдання ляжыць пошук, адбор і аналіз матэрыялу, а таксама падача яго на старонках газеты ў даступнай і цікавай форме.

Асаблівасцю сістэмы работы нашай газеты з’яўляецца тое, што,   з аднаго боку, несумненную карысць атрымліваюць члены клуба і чытачы, якія павышаюць свой інтэлектуальны і культурны ўзровень, развіваюць камунікатыўныя адносіны, асэнсоўваюць сваё месца ў грамадстве, з другога боку, правядзенне даследчай працы і яе вынікі ў якасці матэрыялаў газеты з’яўляюцца вялікай каштоўнасцю ў развіцці базы школьнага музея, папаўняюць музей карысным краязнаўчым матэрыялам.

 Такім чынам, галоўнымі задачамі дзейнасці школьнай газеты ў сістэме грамадзянска-патрыятычнага выхавання школьнікаў з’яўляюцца:

1. Вывучэнне гістарычнай, прыроднай і духоўнай спадчыны нашага краю, знаёмства з мясцовымі і нацыянальнымі традыцыямі.

2. Актыўны ўдзел вучняў у здзяйсняльным пераўтварэнні навакольнага жыцця, развіццё культуры пасёлка.

3. Выкарыстанне ў выхаваўчай дзейнасці патэнцыялу школьнага музея.

4. Фарміраванне грамадзяніна і патрыёта Беларусі з актыўнай жыццёвай пазіцыяй і адказнасцю за будучыню нашай Радзімы.

Раздзел 2. Арганізацыя дзейнасці клуба юных журналістаў «Узлёт»  у ДУА «Старобінская сярэдняя школа Салігорскага раёна»

Клуб юных журналістаў «Узлёт» працуе ў школе з 2002 года па праграме, распрацаванай Нацыянальным інстытутам адукацыі для факультатыўных заняткаў «Уводзіны ў журналістыку».

Праграма прадугледжвае знаёмства вучняў з асновамі журналістыкі, правіламі напісання публіцыстычных матэрыялаў, асаблівасцямі прафесіі журналіст, такім чынам садзейнічаючы развіццю творчых здольнасцей і фарміраванню прафесійнага інтарэсу школьнікаў.

З 2004 года сіламі членаў клуба пачала выдавацца школьная газета «Без назвы». У склад клуба і адпаведна рэдакцыйнай калегіі газеты ўваходзяць вучні 7-11 класаў, сярод якіх выбіраецца галоўны рэдактар, карэспандэнты, фотакарэспандэнты, дызайнер-вярстальшчык. Рэдкалегія абнаўляецца штогод у сувязі з выпускам 11 класаў і ўключэннем у работу клуба новых членаў. Аднак ёсць вучні, якія з’яўляюцца членамі рэдкалегіі на працягу некалькіх гадоў, што сведчыць пра іх цікавасць да выдання газеты. Удзел у рабоце клуба грунтуецца на прынцыпах дабравольнасці, пераемнасці і ўзаеманавучання. Да таго ж, на старонках газеты можа з’явіцца нататка ці замалёўка любога вучня, нават калі ён не з’яўляецца членам рэдкалегіі і не наведвае заняткі гуртка. 

Газета выдаецца 1 раз на месяц, у ёй змяшчаюцца матэрыялы на рускай і беларускай мовах. Тыраж залежыць ад попыту, мінімальная колькасць – 10 экзэмпляраў. На старонках газеты расказваем пра самыя цікавыя школьныя мерапрыемствы, навіны раёна, пра ўдзел вучняў школы ў разнастайных конкурсах, алімпіядах, навукова-практычных канферэнцыях. Газета выкарыстоўваецца пры правядзенні класных і інфармацыйных гадзін, тым самым выконваючы інфармацыйную і выхаваўчую функцыі.

Выпуску кожнага нумара газеты папярэднічае падрыхтоўчая работа. Звычайна на першым пасяджэнні рэдкалегіі ў новым навучальным годзе мы размяркоўваем накірункі работы, назначаем адказных за кожны накірунак. Ёсць, напрыклад, адказныя за спартыўную старонку, падборку навін, асвятленне дзейнасці БРПА і БРСМ, і г.д. Але гэта не значыць, што ніхто іншы не зможа напісаць пра спорт ці прапанаваць навіны. Пры планаванні кожнага нумара ўлічваецца жаданне рабят асвятліць пэўную тэму. Адбываецца пасяджэнне рэдакцыйнай калегіі, падчас якога плануецца нумар. Мы абмяркоўваем план школьных мерапрыемстваў на месяц, складаем каляндар святаў і памятных дат месяца. Затым вырашаем, аб чым будзем пісаць. Матэрыялы выбіраюцца ў адпаведнасці з іх значнасцю ў сістэме выхаваўчай работы. Карэспандэнты атрымліваюць заданні, устанаўліваецца тэрмін здачы матэрыялаў.

На працягу месяца адбываюцца рабочыя пасяджэнні, падчас якіх вырашаюцца арганізацыйныя пытанні, абмяркоўваецца ход працы па напісанні матэрыялаў, карэспандэнтам аказваецца неабходная дапамога, падбіраюцца загалоўкі (калі ў аўтара не атрымліваецца зрабіць гэта самастойна) і г. д. Часам з’яўляецца новая цікавая тэма, якую члены рэдакцыі лічаць неабходным асвятліць на старонках газеты.

Гатовыя матэрыялы вычытваюцца і рэдагуюцца галоўным рэдактарам, да іх падбіраюцца фатаграфіі. Складаецца план нумара: матэрыялы размяркоўваюцца па рубрыках, вызначаецца колькасць старонак, парадак размяшчэння рубрык.

Матэрыялы размяркоўваюцца па рубрыках у адпаведнасці са зместам. Дзейнічаюць рубрыкі «Што новенькага?», «Шосты дзень», «Асоба нумара», «Актуальнае пытанне», «Школьны калейдаскоп», «Здаровы лад жыцця», «Нашы таленты», «Карысны інтэрнэт», «Напрыканцы», «Вандроўнік»  і іншыя. У газеце перыядычна адводзяцца старонкі для парад школьнага псіхолага, доктара, ёсць старонка абітурыента. З 2014 года ў газеце з’явілася пастаянная рубрыка «Вахта Памяці», прысвечаная 70-годдзю вызвалення Беларусі і Вялікай Перамогі.

Наступны этап – камп’ютарная вёрстка. Дызайнер-вярстальшчык атрымоўвае ад галоўнага рэдактара план нумара і патрэбныя матэрыялы. Яго задача – зрабіць газету прывабнай, захаваць яе стыль і ў той жа час пастарацца зрабіць кожны нумар своеасаблівым.

Нашы журналісты адказна падыходзяць да падрыхтоўкі кожнага нумара, ведаючы, што ў гэтай справе дробязей няма. Максімальнага выхаваўчага эфекту можна дасягнуць толькі тады, калі прыгожае афармленне газеты адпавядае змястоўнасці журналісцкіх матэрыялаў. З мэтай удасканалення школьнага выдання членамі рэдкалегіі было праведзена даследаванне «Исследование особенностей использования иллюстративного материала в детских и молодежных газетах (на примере газет «Зорька», «Юный спасатель», «Знамя юности» и школьной газеты «Без назвы»). Даследчая работа была прадстаўлена на форуме «Вектар на будучыню» ў НДАЦ «Зубраня» восенню 2012 года, дзе была адзначана дыпломам. Акрамя таго, работа заняла 2 месца на раённай і абласной навукова-практычных канферэнцыях у 2013 годзе і 1 месца на рэспубліканскай канферэнцыі навуковых работ у 2014, а таксама 3 месца у IV міжнародным конкурсе даследчых работ навучэнцаў і студэнтаў «Открываю мир» у г. Чабаксары ў 2013 годзе, 2 месца на міжнароднай канфкрэнцыі «Першы крок у навуку» у

г. Мінску ў 2014 годзе.

Аўтары работы Бань Паліна і Чопчыц Анастасія – уладальнікі стыпендыі спецыяльнага фонда Прэзідэнта Рэспублікі Беларусь па падтрымцы таленавітай моладзі.

Раздзел 3. Накірункі дзейнасці рэдакцыйнай калегіі па грамадзянска-патрыятычным выхаванні школьнікаў

3.1. Роля краязнаўчай і даследчай дзейнасці ў стварэнні газеты

Турысцка-краязнаўчая дзейнасць адыгрывае важную ролю ў стварэнні газеты. Значная частка яе матэрыялаў – гэта асвятленне краязнаўчых экскурсій, паходаў, прапаганда даследчых работ вучняў. Напрыклад, вялікую цікавасць чытачоў выклікала даследчая работа Данілевіч Вольгі і Бачышчы Васіля (абодва – карэспандэнты «БН») «Ад мінулага да сучаснасці: адлюстраванне гісторыі ў тапаніміцы Старобіншчыны». Работа была адзначана дыпломам 3 ступені на раённай навукова-практычнай канферэнцыі і прадстаўлена на старонках нашай газеты. Школьнікі даведаліся пра паходжанне добра вядомых ім назваў вуліц і ўрочышчаў, звярнулі ўвагу на сувязь многіх назваў з гістарычнымі падзеямі, і гэта іх вельмі зацікавіла.

Газета не абмінае такія важныя падзеі ў жыцці пасёлка, як будаўніцтва новай бальніцы, фізкультурна-аздараўленчага комплекса, аднаўленне праваслаўнага храма на месцы спаленага ў гады Вялікай Айчыннай вайны. У поле зроку нашых карэспандэнтаў трапляюць самыя важныя падзеі і мерапрыемствы, што праходзяць у школе і ў пасёлку. Матэрыялы пра спартыўна-патрыятычны конкурс у школе, удзел у рэспубліканскім суботніку, значымых акцыях, конкурсах, перамогі вучняў у фестывалях, конкурсах і канферэнцыях рознага ўзроўню, на наш погляд, - дзейсны сродак ідэалагічнага і патрыятычнага выхавання.

Цікавай падзеяй для нашай школы стала наведванне школьнага музея магістрантам кафедры археалогіі БДУ Сяргеем Ліневічам, які вывучае старажытныя свідравальныя сякеры на тэрыторыі Беларусі. Аказалася, што некалькі такіх сякер захоўваецца ў нашым школьным музеі. Нататка пра сустрэчу з маладым вучоным з’явілася ў бліжэйшым нумары газеты «Без назвы».

Зараз члены гуртка «Юны этнограф» пад кіраўніцтвам настаўніцы беларускай мовы Рудэнкі Людмілы Раманаўны праводзяць даследаванне старажытных яўрэйскіх захараненняў на тэрыторыі пасёлка, аб чым таксама было расказана на старонках газеты. Прыезд у школьны музей грамадзяніна ЗША прафесара Б. А. Коэна, які праз шмат гадоў прыехаў у Старобін шукаць сляды сваіх продкаў, стаў новым штуршком у расшыфроўцы надпісаў на плітах. Нататка пра сустрэчу з цікавым чалавекам з’явілася ў школьнай газеце, а таксама ў раённай газеце «Шахцёр». (Дадатак 9)

3.2.  Адлюстраванне работы дзіцячых і маладзёжных грамадскіх аб’яднанняў (БРПА, БРСМ)

У цэнтры ўвагі нашай газеты знаходзіцца дзейнасць дзіцячых і маладзёжных грамадскіх аб’яднанняў – БРПА і БРСМ. Мы пішам пра сустрэчы з ветэранамі, суботнікі, дабрачынныя акцыі, конкурсы лідараў аб’яднанняў. Для найбольш поўнага і аб’ектыўнага асвятлення дзейнасці школьных і раённых арганізацый БРПА і БРСМ падтрымліваецца цесная сувязь з сакратарамі школьных арганізацый, і педагогам-арганізатарам. Карэспандэнты газеты накіроўваюцца на школьныя і раённыя конкурсы з удзелам членаў БРПА і БРСМ або самі з’яўляюцца ўдзельнікамі гэтых мерапрыемстваў, у выніку чаго маюць магчымасць напісаць матэрыял, абапіраючыся на ўласныя ўражанні. Сярод метадаў збору інфармацыі таксама гутарка з удзельнікамі мерапрыемстваў, конкурсаў, членамі БРПА і БРСМ.

 У 2013 годзе да Дня нараджэння камсамола карэспандэнтамі газеты сабраны ўспаміны настаўнікаў школы пра камсамольскае юнацтва. Падрыхтоўка матэрыялу выклікала цікавасць і членаў рэдакцыі, і настаўнікаў, і чытачоў. Настаўнікі з задавальненнем шукалі свае юнацкія фатаграфіі, успаміналі, чым жылі камсамольцы, што іх хвалявала, якія справы яны здзяйснялі. Юным жа карэспандэнтам і чытачам цікава было даведацца, што і трудавыя справы, і дапамога ветэранам, і ўдзел у разнастайных спаборніцтвах выконваліся ў той час з энтузіазмам, без усякага прымусу, па асабістай ініцыятыве.

 Матэрыялы, сабраныя падчас працы над нумарам, папоўнілі скарбонку школьнага музея. Тэма выклікала такую цікавасць, што было вырашана працягнуць запіс успамінаў настаўнікаў і іншых работнікаў школы.

Падчас працы з фондам школьнага музея былі знойдзены цікавыя матэрыялы з жыцця піянераў і камсамольцаў школы пасляваеннага перыяду, выразкі публікацый з раённай газеты «Шахцёр» пра дзейнасць піянерскай і камсамольскай арганізацый. Плануецца выкарыстаць гэтыя матэрыялы ў адным з выпускаў газеты.

У выніку нашай працы на старонках газеты  з’явіліся наступныя матэрыялы (Дадатак 1):

- нататкі пра дабрачынныя акцыі «Нашы сэрцы – хворым дзецям», «Чысты лес», «Ветэран жыве побач», «Дом без адзіноты»;

-  да Дня нараджэння камсамола (29 кастрычніка) матэрыял «Наша з табой біяграфія»;

- нататка пра ўрачысты прыём другакласнікаў у акцябраты «Быць акцябронкам пачэсна»;

- нататкі-рэпартажы пра конкурсы лідараў БРПА, юных выратавальнікаў-пажарных і інш.

3. 3. Рубрыка  «Жыццё–прыклад»  

Членамі клуба «Узлёт» наладжваюцца сустрэчы з ветэранамі Вялікай Айчыннай вайны, перадавікамі вытворчасці, цікавымі асобамі школы і пасёлка. Па выніках гутарак  афармляюцца інтэрв’ю, нарысы, нататкі. Такія сустрэчы, безумоўна, узбагачаюць школьнікаў, выклікаюць павагу да людзей працы, тых, на чыё дзяцінства або юнацтва прыпалі цяжкія гады вайны. Нашымі героямі станавіліся таленавітыя настаўнікі і вучні школы, былая настаўніца, чалавек з вельмі цікавай біяграфіяй Русіна Аляксандра Канстанцінаўна, ветэран працы, чалавек, які шмат зрабіў для развіцця пасёлка Русаковіч Міхаіл Анісімавіч і іншыя. Іх жыццё  можа служыць прыкладам працавітасці і любові да радзімы для маладога пакалення.

Матэрыялы па накірунку (Дадатак 2):

- інтэрв’ю «Дзяцінства, апаленае вайной» (на аснове ўспамінаў ветэрана педагагічнай працы Грыцэвіч Зінаіды Аляксандраўны);

- нарыс «Жыццёвыя дарогі Аляксандры Русінай»  (па ўспамінах ветэрана педагагічнай працы Русінай Аляксандры Канстанцінаўны);

- нарыс  «Дзяцінства пад гукі куль»  ( па ўспамінах ветэрана працы, ганаровага жыхара пасёлка Русаковіча Міхаіла Анісімавіча);

- «Слаўны працай чалавек»  (інтэрв’ю з тэхнічным работнікам школы з вялікім стажам працы Ляўковіч Надзеяй Рыгораўнай);

- «Галінін дзень»  (да юбілею нашай зямлячкі Галіны Макаравай, Народнай артысткі СССР);

- «Залатыя рукі нашай школы»  (інтэрв’ю з настаўніцай абслугоўваючай працы Дворак Марыяй Уладзіміраўнай, якая падрыхтавала пераможцаў абласной і рэспубліканскай алімпіяды) ;

- нататкі пра сустрэчы з ветэранамі, перадавікамі вытворчасці «Школьнікі – ветэранам», «Сувязь пакаленняў», «Шляхамі бацькоў»  і інш.

3.4. Асвятленне экскурсій, турыстычных паходаў, падарожжаў па памятных мясцінах Беларусі

Штогод вучні нашай школы прымаюць удзел у экскурсійных паездках па Беларусі, падчас якіх знаёмяцца з гістарычнымі мясцінамі нашай краіны (Мірскі замак, Навагрудак, Нясвіж); помнікамі, прысвечанымі падзеям Вялікай Айчыннай вайны (Хатынь, Брэсцкая крэпасць-герой); культурнымі дасягненнямі Беларусі (Нацыянальная бібліятэка, тэатральныя пастаноўкі ў сталічных тэатрах, экспазіцыі  ў музеях). Паколькі экскурсійная і турысцкая работа – важны накірунак у грамадска-патрыятычным выхаванні вучняў, наша газета не пакідае без увагі найбольш цікавыя экскурсіі і паходы. Звычайна аўтарамі нататак становяцца ўдзельнікі экскурсій, таму матэрыялы атрымоўваюцца жывымі і пераканальнымі. Практыкуем нататкі юнкораў (не пастаянных членаў рэдкалегіі), што дае магчымасць любому вучню паўдзельнічаць у стварэнні газеты. Многія юнкоры ў далейшым становяцца членамі клуба «Узлёт».

Не меншую цікавасць у вучняў нашай школы выклікаюць турыстычныя паходы, работа спартыўна-турыстычнага лагера, які кожны год працуе на базе школы ў летні перыяд.

Нататкі, водгукі ўдзельнікаў паходаў, турыстычнага лагера змяшчаюцца ў рубрыцы «Вандроўнік». Матэрыялы абавязкова суправаджаем фатаграфіямі.

Матэрыялы па накірунку (Дадатак 3) :

- «Сустрэча з класікай» (пра наведванне тэатра юнага гледача вучнямі 8-11-х класаў);

- «У краіне Белай вежы, зубраў і…Дзеда Мароза» (падарожжа ў Белавежскую пушчу вучняў 7-х класаў);

- «Цікавае падарожжа»  (экскурсія ў Мір і Нясвіж вучняў 5-х класаў);

- «Гісторыя і сучаснасць» (экскурсія вучняў 9-х класаў у Бярозаўку і Навагрудак)

- «Карысны адпачынак» (па выніках работы летняга турыстычнага лагера)                                                                                       

1. . Спецыяльны праект «Нашы выпускнікі»

Ужо стала традыцыяй рыхтаваць спецвыпуск да вечара сустрэчы з выпускнікамі. Нумар прысвячаецца юбілейным выпускам і грунтуецца на ўспамінах настаўнікаў, выпускнікоў-юбіляраў. Рабяты з задавальненнем даведваюцца, як склалася жыццё выпускнікоў школы, чаго яны дасягнулі, чым жылі ў школьныя гады. Гэта своеасаблівая пошукава-даследчая дзейнасць выхоўвае ў вучняў павагу да традыцый сваёй навучальнай установы, гонар за яе, жаданне зрабіць сваё жыццё ў школе больш актыўным і цікавым, каб праз гады з такім жа цяплом успомніць сваё дзяцінства і юнацтва.

Некалькі тыдняў напярэдадні вечара школа літаральна жыве ўспамінамі, дзякуючы менавіта працы карэспандэнтаў газеты. Ажыццяўляецца цеснае супрацоўніцтва са школьным музеем: выкарыстоўваюцца старыя фатаграфіі, звесткі пра выпускнікоў, ужо сабраныя ў музеі. Аднак мы не абмяжоўваемся гатовым матэрыялам, а абавязкова звязваемся з былымі вучнямі і настаўнікамі і запісваем іх успаміны. Пры планаванні нумара заданні для карэспандэнтаў размяркоўваюцца з улікам іх жадання і магчымасці знайсці найбольш цікавую інфармацыю пра юбіляраў. Напрыклад, часта сярод былых вучняў школы ёсць мамы і таты членаў нашага клуба, якія дзеляцца з намі не толькі ўспамінамі, але і фотаздымкамі, вытрымкамі з сачыненняў, запіскамі і запісамі ў дзённіку. Былыя карэспандэнты школьнай газеты, выпускнікі школы захоўваюць сувязь з газетай і працягваюць выступаць у якасці карэспандэнтаў. Напрыклад, у нумары 7 за 2012 год  змешчаны матэрыял выпускніка 2011 года Бачышчы Васіля пра выпускнікоў 2001 года. У 2013 годзе нам удалося знайсці вучняў, якія скончылі школу 40 гадоў назад, а ў 2014 і 2015 на сцэне Старобінскай сярэдняй школы ўжо дзяліліся ўспамінамі тыя, хто скончыў школу 60 гадоў таму! Усё напрацаванае, зноў жа, папаўняе базу школьнага музея. Стварэнне гэтага нумара выклікае асаблівую цікавасць вучняў, а сама газета карыстаецца вялікай папулярнасцю, яе ахвотна купляюць госці – былыя вучні школы. Такім чынам газета вандруе па ўсёй краіне, а часам трапляе і за яе межы. (Дадатак 4)

Варта адзначыць, што менавіта пад уплывам нашай газеты ў снежні 2011года ў школе пачаў сваю работу праект «Нашы медалісты». Удзельнікі праекта – вучні 9-10 класаў, якія вядуць пошукавую работу па зборы звестак пра медалістаў розных гадоў.

З верасня 2014 года ў Мінскай вобласці стартаваў праект «Знакамітыя выпускнікі». Творчай групай школы, у тым ліку карэспандэнтамі школьнай газеты, праведзена вялікая работа, у выніку якой на школьным сайце размешчана інфармацыя пра выпускнікоў школы Макараву Галіну Кліменцьеўну, народную артыстку БССР, Бардзіяна  Феадосія Георгіевіча, заслужанага дзеяча мастацтваў РСФР, Вялічку Леаніда Сцяпанавіча, ветэрана вайны, першага беларуса сярод вучоных-практыкаў у стаматалогіі, лаўрэата Дзяржаўнай прэміі БССР за адкрыцці ў галіне стаматалогіі, Чарнышэвіча Аркадзя Дзмітрыевіча, беларускага пісьменніка, Драбеню Ганну Іванаўну, удзельніцу алімпійскіх гульняў у Лондане, і многіх іншых. Былі таксама аформлены інфармацыйныя стэнды да Вечара сустрэчы з выпускнікамі. Пошукавая праца працягваецца. Вынікам работы стане кніга «Знакамітыя выпускнікі Старобінскай сярэдняй школы»,  падрыхтаваная карэспандэнтамі газеты.  Плануецца сабраць інфармацыю пра ўсіх выдатнікаў школы і аформіць кнігу і новы стэнд «Нашы медалісты».

3.6. Гісторыя школы: спецвыпуск да 150-годдзя

У 2013 годзе Старобінская сярэдняя школа адзначала 150-гадовы юбілей. Падрыхтоўка і ўдзел у святочных мерапрыемствах спрыялі грамадзянска-патрыятычнаму выхаванню вучняў праз далучэнне да гісторыі роднай школы.

Да юбілея быў падрыхтаваны спецвыпуск школьнай газеты, які ўключаў наступныя рубрыкі: «Слова рэдактара», «З гісторыі школы», «Актуальнае інтэрв’ю», «Імёны», «Сустрэчы» (Дадатак 5). Нумар насычаны фотаздымкамі з музейных архіваў, успамінамі пра настаўнікаў, вучняў школы розных гадоў. Змешчаны матэрыялы: «Призвание быть учителем» -  знаёміць чытачоў з настаўнікамі-ардэнаносцамі, удзельнікамі настаўніцкіх з’ездаў, якія ў розныя гады працавалі ў Старобінскай школе; «Ученики – гордость школы» – расказвае пра асобных вучняў, якія дасягнулі пэўных поспехаў, унеслі дастойны ўклад у гісторыю школы, роднага пасёлка, пражылі сумленнае жыццё; «Способности и труд – рецепт успеха» –інтарэсы сённяшніх школьнікаў, іх дасягненні ў розных накірунках дзейнасці; «Школа сегодня: достижения и перспективы развития» – інтэрв’ю з дырэктарам школы, «Школьная дружба: испытание временем»  –  міні-апытванне былых вучняў школы. Выпуску юбілейнага нумара папярэднічала значная пошукавая дзейнасць юных журналістаў: праца з матэрыяламі музея, сустрэчы з былымі настаўнікамі і выпускнікамі, інтэрв’ю, гутаркі, падбор дакументаў і фотаздымкаў.

 Многія былыя выпускнікі наведалі школу, і несумненным станоўчым вынікам падрыхтоўчай працы можна лічыць вялікую колькасць класных гадзін з іх удзелам, якія прайшлі ў розных класах.

 Нумар атрымаўся цікавым і змястоўным і быў размешчаны на стэндзе падчас правядзення святочных мерапрыемстваў. Некалькі нумароў атрымалі ў падарунак ганаровыя госці – выпускнікі школы.

1. Падрыхтоўка спецвыпускаў пра прадпрыемствы Старобіна

Школа знаходзіцца на тэрыторыі пасёлка гарадскога тыпу, на прадпрыемствах якога працуюць бацькі нашых вучняў. Цесная ўзаемасувязь паміж школай і прадпрыемствамі наштурхнулі на думку аб стварэнні спецвыпускаў, прысвечаных вытворчасці. Так з’явіліся нумары пра аўтабазу і торфабрыкетны завод, дзе мы ў даступнай форме расказалі вучням пра вядомыя ў Старобіне арганізацыі. (Дадатак 6) Усё самае цікавае, што нашы карэспандэнты пачулі ад кіраўнікоў і працоўных на прадпрыемствах, пастараліся данесці і да чытачоў. Старобінскі торфабрыкетны завод, напрыклад, з’яўляецца адным з самых буйных у Беларусі вытворцам камунальнага паліва. Яго прадукцыя карыстаецца попытам не толькі ў рэспубліцы, але і за яе межамі: ў Швецыі, Польшчы, Літве. А старобінцы ўдзячны заводу за цяпло і гарачую ваду, якія паступаюць у нашы дамы ад яго кацельнай. Многія нашы выпускнікі працуюць на заводзе, тут ёсць цэлыя сямейныя дынастыі. Ведаць пра ўсё гэта – значыць ганарыцца сваёй малой радзімай.

У газеты наладжана супрацоўніцтва са Старобінскім лясгасам, таму наступны нумар плануем прысвяціць менавіта гэтай арганізацыі. Штогод валанцёрскія атрады школы дапамагаюць лясгасу наводзіць парадак у  лясным масіве ў раёне пасёлка, удзельнічаюць у пасадцы маладых дрэўцаў.

1 верасня першы ўрок для дзесяцікласнікаў прайшоў у Лістападавіцкім лясніцтве, а  на адну з класных гадзін у школу была запрошана памочнік ляснічага Рускевіч Алена Іванаўна. Яна расказала старшакласнікам пра прафесіі, звязаныя з працай у лясной гаспадацы, а таксама пра акцыю «Чысты лес», заклікала берагчы прыроднае багацце, дадзенае нам. Матэрыялы «Чыста не там, дзе прыбіраюць», «Наш агульны клопат», «Валанцёр спяшаецца на дапамогу» прысвечаны адносінам чалавека да прыроды. Акрамя таго, замалёўка «Роздум каля навагодняй ёлкі» Яраховіч Марыны і нататка «Урокі патрыятызму» дзесяцікласнікаў-членаў клуба юных журналістаў «Узлёт»  былі надрукаваны ў «Беларускай лясной газеце».

1. Рубрыка «Вахта Памяці»

Вялікая Айчынная вайна пакінула значны след у гісторыі Беларусі. Кожны трэці жыхар нашай краіны стаў яе ахвярай. Напэўна, не знойдзеш у Беларусі сям’і, да якой не дакранулася полымя выйны. На жаль, усё менш і менш застаецца сярод нас тых, хто прайшоў цяжкімі ваеннымі шляхамі. А хто, як не яны раскажуць пра тыя далёкія падзеі нам, сённяшняму пакаленню? На наш погляд, успаміны бабуль і дзядуль пра ваеннае дзяцінства, матэрыялы, якія расказваюць пра ветэранаў, землякоў-герояў, не толькі цікавыя, але і маюць вялікае выхаваўчае значэнне.  

Тэма заўсёды знаходзіла алюстраванне на старонках газеты, але асаблівае гучанне стала мець у юбілейныя гады. У школе разгарнулася актыўная пошукавая дзейнасць: вучні запісваюць успаміны сваіх блізкіх у межах праекту «Вайна ў лёсе маёй сям’і», вывучаюць архівы школьнага музея, сустракаюцца з ветэранамі і сведкамі вайны. У школе праходзіць шмат мерапрыемстваў патрыятычнага накірунку, арганізуюцца паездкі па гістарычных мясцінах, звязаных з падзеямі вайны: Хатынь, Брэст, Чырвоны Бераг, музей Вялікай Айчыннай вайны, музей В.З.Каржа ў в. Хорастава Салігорскага раёна. Членамі гуртка «Юныя экскурсаводы» на базе школьнага музея распрацаваны экскурсійны маршрут «Старобіншчына гераічная». Усё гэта не застаецца па-за ўвагай карэспандэнтаў газеты. На яе старонках з’явілася пастаянная рубрыка «Вахта Памяці», у якой змешчаны наступныя матэрыялы па тэме:

• «Дзяцінства, апаленае вайной»;
• «Дзяцінства пад гукі куль»;
• «Школьнікі – ветэранам»;
• «Сілы, складзеныя ў Перамогу»;
• «Горкі ўспамін»;
• «Ветэранскі дэсант у Старобіне»;
• «Гераічны шлях радавога вайны Аляксандра Тамілы» і інш.

Да 9 мая 2014 года быў падрыхтаваны спецвыпуск газеты, прысвечаны Вялікай Айчыннай вайне. (Дадатак 7)

1. Рубрыка «Бабулін куфэрак».

Матэрыялы рубрыкі грунтуюцца на краязнаўчым матэрыяле этнаграфічнага накірунку: абрады, адзенне, прыкметы і павер’і землякоў і г.д. Падрыхтаваны да друку нарысы «Мікратапонімы Старобіншчыны» (Данілевіч Вольга) і «Колеры маёй радзімы» (Верамейчык Алена), якія сталі вынікам даследчай дзейнасці вучаніц і іх удзелу ў раённай навукова-практычнай канферэнцыі. Дарэчы, менавіта цікавасць нашых вучняў да краязнаўчага матэрыялу ў даследчай дзейнасці і стала прычынай уключэння такой рубрыкі ў газету.

Раздзел 4. Вынікі працы школьнай газеты «Без назвы» па грамадзянска-патрыятычным выхаванні школьнікаў

Газета пачала выдавацца ў лістападзе 2004 года. За гэты перыяд выйшла ўжо 79 нумароў, якія распаўсюджаны сярод вучняў і жыхароў пасёлка. Па-першае, кожны клас атрымлівае новы нумар школьнай газеты для правядзення класных і інфармацыйных гадзін. Па-другое, кожны жадаючы можа набыць любы нумар асабіста для сябе. Акрамя таго, героі рубрыкі «Асоба нумара» атрымліваюць адзін экзэмпляр у падарунак. А падчас правядзення вечароў сустрэчы з выпускнікамі і выпускных вечароў арганізуецца продаж спецыяльных нумароў, прысвечаных выпускнікам. Гэтыя нумары карыстаюцца асаблівым попытам.

Адным з вынікаў нашай працы можна лічыць тое, што праз газету выклікана зацікаўленасць з боку арганізацый пасёлка да дзейнасці школы. Актывізавалася шэфская дапамога прадпрыемстваў: выдзелены сродкі Старобінскім торфабрыкетным заводам на рэканструкцыю школьнага музея; аўтабазай і ДРБУ-166 - транспарт для арганізацыі экскурсій; Старобінскім лясгасам аказана дапамога ў азеляненні тэрыторыі школы.

Пад уздзеяннем выдавецкай дзейнасці старэйшых вучняў у 2011 годзе вучні 5–ых класаў таксама вырашылі паспрабаваць сябе ў ролі карэспандэнтаў і выдалі 2 нумары пазнавальнага часопіса «Любознайка».

З 2014 года у школе дзейнічае прэс-цэнтр, які ўключае школьную газету «Без назвы», газету на англійскай мове «Вясёлка», школьны сайт, сацыяльна-адукацыйны інтэрнэт-прект «Круг семьи».

Як ужо было адзначана, менавіта пад уплывам нашай газеты ў школе пачалася праца над праектам «Нашы медалісты», а з 2014 года «Знакамітыя землякі».

З 2013/2014 навучальнага года з мэтай укаранення ў адукацыйны працэс сучасных форм выхаваўчай дзейнасці; стварэнне ўмоў для актыўнай дзейнасці педагогаў, навучэнцаў, бацькоў, накіраванай на грамадзянска-патрыятычнае выхаванне вучняў у школе рэалізуецца раённы педагагічны праект «Фарміраванне актыўнай грамадзянскай пазіцыі вучняў сродкамі развіцця школьнай прэсы»

Як паказвае параўнальны аналіз маніторынгу ўзроўню сфарміраванасці грамадзянска-патрыятычных якасцей у падлеткаў, у нашай навучальнай установе на працягу 2006-2014 года ён застаецца дастаткова высокім (каля 70% ), у тым ліку і дзякуючы ролі школьнай газеты.

З кожным годам мы стараемся удасканальваць матэрыялы газеты, павышаць якасць афармлення, таму маем магчымасць удзельнічаць у конкурсах школьных СМІ. Акрамя таго, напісанне нататак, інтэрв’ю, нарысаў для газеты – добры сродак развіцця маўлення вучняў. Як вынік – удзел членаў нашай рэдкалегіі ў разнастайных літаратурных конкурсах.

Выніковасць удзелу ў конкурсах па журналістыцы за 2010-2014 гады (Дадатак 8):

2010 год

1. Рэспубліканскі конкурс школьных СМІ «Пунсовыя ветразі»  – рэдакцыя газеты, дыплом 1 ступені;
2. Рэспубліканскі фестываль дзіцячых СМІ «Свежы вецер»  – Данілевіч Вольга, дыплом пераможцы;
3. Рэспубліканскі конкурс «Юныя журналісты пра саюзную дзяржаву»  – Данілевіч Вольга, сачыненне «Хачу расказаць пра свой край», дыплом фіналіста;
4. Рэспубліканскі конкурс юных журналістаў «Ты ў эфіры»  – Данілевіч Вольга, дыплом 2 ступені;
5. Удзел у конкурсе праектаў па энергазберажэнні – 1 месца ў раёне (спецвыпуск газеты «БН»);
6. Удзел у профільнай змене «Прэс-інфа»  ў нацыянальным аздараўленчым лагеры «Зубраня»  (кастрычнік – лістапад 2010).

2011 год

 1.  Рэспубліканскі конкурс школьных СМІ «Пунсовыя ветразі» – рэдакцыя газеты,  дыплом у намінацыі «За адзінства стылю і сучасны дызайн»;

2. Рэспубліканскі фестываль дзіцячых СМІ «Свежы вецер»

рэдакцыя газеты «Без назвы», дыплом 1 ступені;

Яраховіч Марына, дыплом пераможцы;

Будкевіч Кацярына, дыплом 1 ступені ў намінацыі «Лепшая фатаграфія»;

3. І рэспубліканская летняя школа маладых  даследчыкаў – Яраховіч Марына, дыплом за журналісцкі матэрыял;
4. Раённы конкурс «Лепшая навіна месяца», абвешчаны рэдакцыяй газеты

«Лидер-пресс» – Яраховіч Марына, перамога ў лістападзе і снежні.

2012 год

1. Рэспубліканскі конкурс школьных СМІ «Пунсовыя ветразі» – рэдакцыя газеты,  дыплом 1 ступені;
2. Рэспубліканскі фестываль дзіцячых СМІ «Свежы вецер»

• рэдакцыя газеты «Без назвы», дыплом 1 ступені;
• 5 дыпломаў у асобных намінацыях: «Рэклама», «Журналісцкае расследаванне», «Дзіцячая старонка», «Выніковая работа», «Вектар на будучыню»

2013 год

1. Міжнародны конкурс юных журналістаў у Таганрогу –Варава Лізавета  - дыплом удзельніка,
2. Рэспубліканскі конкурс сацыяльных праектаў «Ладошка» - Дзялендзік Кацярына – дыплом удзельніка
3. Рэспубліканскі конкурс школьных СМІ «Пунсовыя ветразі» – рэдакцыя газеты, дыплом 2 сіупені

2014 год

1. Рэспубліканскі конкурс школьных СМІ «Пунсовыя ветразі» – рэдакцыя газеты, дыплом у намінацыі «За актуальнасць тэм і імкненне да дасканаласці»
2. Рэспубліканскі фестываль дзіцячых СМІ «Свежы вецер»  - рэдакцыя газеты, дыплом у намінацыі «Лепшая літаратурная работа»
3. Рэспубліканскі фестываль дзіцячых СМІ «Свежы вецер»  - Тарасевіч Вікторыя, дыплом рэдакцыі газеты «Переходный возраст»
4. Рэспубліканскі фестываль дзіцячых СМІ «Свежы вецер»  - Дзялендзік Кацярына, дыплом рэдакцыі газеты «Переходный возраст»
5. Раённы конкурс «Энергамарафон-2014», намінацыя «Лістоўка» - Варава Лізавета - дыплом 2 ступені;
6. – Раённы конкурс «Энергамарафон 2014» - Дзялендзік Кацярына - дыплом 3 ступені

Матэрыялы нашых карэспандэнтаў з’яўляюцца на старонках раённых і рэспубліканскіх выданняў (Дадатак 9):

 «Белорусская лесная газета» (рэспубліканская) – вучні 10-х класаў – «Урокі патрыятызму» ; Яраховіч Марына  –  «Роздум каля навагодняй ёлкі» ;        

   «Лидер-пресс»  (раённая) – Яраховіч Марына  –  больш за 10 нататак, двойчы пераможца на лепшую навіну месяца;

«Переходный возраст» (рэспубліканская) – Яраховіч Марына –  «Валанцёр, наперад!», «Тарыф «Навагодні», «Піянер ва ўсім першы»; члены клуба юных журналістаў «Узлёт» -  «Кем гордимся? », «Бусы для кудрявой», «Частичка сердца» 

«Раніца» (рэспубліканская) – Данілевіч Дар’я – «Сустрэча аднапалчан», «Сем я пад адным дахам»; Яраховіч Марына  –  «Колер майго жыцця», «Ліст адной бярозкі», «Пагаворым на знічцы»;

«Юный спасатель»  (рэспубліканская) – Яраховіч Марына  –  «Лидер – спасатель»;

 «Шахцёр» (раённая) – Данілевіч Дар’я  – «Дзяцінства, апаленае вайной», «Падарожжа ў гісторыю»; Яраховіч Марына – «Конкурс спасателей-пожарных»; Рудэнка Настасся – «Горкі ўспамін», Варава  Лізавета «Найти свои корни».

Праца ў газеце часам уплывае на выбар будучай прафесіі. Паспрабаваўшы сябе ў якасці карэспандэнтаў, гурткоўцы асэнсавана выбіраюць прафесію журналіста або спецыяльнасці філалагічнага ці гістарычнага накірунку:

Данілевіч Дар’я – выпускніца Інстытута журналістыкі БДУ;

Ключановіч Дар’я – выпускніца філалагічнага факультэта БДПУ ім.М.Танка;

Далматовіч Ганна – выпускніца філалагічнага факультэта БДУ;

Данілевіч Вольга – студэнтка 4 курса Акадэміі мастацтваў (цікавасць да фотажурналістыкі);

Семянюк Ірына – студэнтка 4 курса гістарычнага факультэта БПУ ім.М.Танка;

Яраховіч Марына  - студэнтка 3 курса факультэта беларускай філалогіі БДУ.

Кудраўцава Ірына – студэнтка 2 курса філалагічнага факультэта БДПУ ім. М.Танка.

Русак Кацярына -  студэнтка 2 курса гістарычнага  факультэта БДПУ ім. М.Танка.

Чачура Уладзімір – студэнт 2 курса гістарычнага  факультэта БДУ

Заключэнне

Патрыятызм як агульначалавечая каштоўнасць для кожнага канкрэтнага школьніка можа праяўляцца ў пачуцці гонару за дасягненні роднай краіны. На розных узроставых ступенях важна выхоўваць у школьнікаў павагу да гістарычнага мінулага свайго народа, беражлівыя адносіны да народнай памяці, да нацыянальна-культурных традыцый [2, с.29].

Найбольш эфектыўным сродкам патрыятычнага выхавання з’яўляецца выкарыстанне краязнаўчых матэрыялаў у вучэбна-выхаваўчым працэсе, граматна спланаваная экскурсійная і турысцкая дзейнасць. А адной з інавацыйных формаў - школьная газета, якая можа стаць эфектыўным сродкам грамадзянска-патрыятычнага выхавання і для яе стваральнікаў, якія праз пошукавую дзейнасць, удзел у разнастайных мерапрыемствах і асвятленне іх на старонках газеты далучаюцца да жыцця, у першую чаргу, сваёй малой радзімы, і для чытачоў. З мэтай найбольшага ўздзеяння на чытацкую аўдыторыю, большасць якой – вучні, вялікае значэнне прыдаём не толькі тэматыцы і якасці матэрыялаў, але і афармленню газеты, памятаючы, што першае ўражанне – зрокавае. Акрамя таго, вельмі важна, што ў працэсе працы над стварэннем газеты адбываецца цеснае ўзаемадзеянне са школьным музеем. Прычым не толькі карэспандэнты звяртаюцца да матэрыялаў школьнага музея, але, дзякуючы пошукавай дзейнасці нашай рэдакцыі, папаўняюцца і фонды музея. Ды і сама газета з цягам часу стане своеасаблівым летапісам школы і зойме пачэснае месца ў фондах школьнага музея.

Такім чынам, сістэма работы па грамадзянска-патрыятычным выхаванні, якая склалася ў Старобінскай сярэдняй школе, у прыватнасці, удзел школьнікаў у стварэнні школьнай газеты, выкарыстанне краязнаўчага матэрыялу на яе старонках, садзейнічае фарміраванню актыўнай грамадзянскай пазіцыі вучняў, пачуцця адказнасці за радзіму.

Спіс выкарыстанай літаратуры

1. Дубіна, А. Х. Фарміраванне грамадзянскасці і патрыятызму ў вучэбна-выхаваўчай рабоце настаўніка / А. Х. Дубіна // Образование Минщины. – 2007. № 4 с. 18-23
2. Зубова, С. С. Организация исследовательской деятельности по краеведению на разных ступенях обучения / С. С. Зубова // Исследовательская работа школьников. – 2007 № 2 с. 42-54
3. Пилипейко, Л.Н.  Роль учителя в развитии одаренных и талантливых учащихся / Л. Н. Пилипейко // Образование Минщины. – 2008. № 1 с. 29-34

Требования к иллюстративному материалу

 для школьной газеты

1. У каждого фото должен быть четкий и ясный центр внимания.

2.  Каждое фото должно быть подписано.

3.  Каждое фото должно иметь четкую окантовку.

4. Каждое фото должно иметь естественный вид.

5.  Фото должно быть к месту.

6.  Избегайте слишком мелких фото.

7. Избегайте фотографий из интернета.

8. Используйте не только фотографии, но и нефотографический материал: детские  рисунки, диаграммы, схемы (при необходимости).

9. Оформляйте номер иллюстрациями разной формы и размера, отдавая предпочтение качеству, а не количеству.

10. При иллюстрировании номера старайтесь придерживаться стиля издания.

11.Объем иллюстративного материала в школьной газете зависит от содержания текстов, но каждая страница обязательно должна содержать хотя бы одну иллюстрацию.